Αναζητώντας το φως στην πορεία δύο σημαντικών Ινδών δασκάλων

Όλοι έχουμε ακούσει και κάποιοι έχουμε ασχοληθεί ενδελεχώς με την ινδική θεοφιλοσοφία και όσα διδάσκει για τον εσώτερο και τον θείο εαυτό μας. Δεν αποτελώ εξαίρεση, καθώς θεωρώ τον διαλογισμό ως ένα από τα σημαντικότερα μέσα για να ανακαλύψουμε το φως μέσα μας. Ας μην ξεχνάμε, εξάλλου, τον Mahatma Gandhi, τον σπουδαίο πολιτικό, στοχαστή, φιλόσοφο και ακτιβιστή, που με το κίνημα της παθητικής αντίστασης –μη βίας– κατάφερε να θέσει τα θεμέλια για την ελευθερία της πατρίδας του από τον βρετανικό ζυγό, ενώ το προσωνύμιό του «Mahatma», που του δόθηκε από τον Ινδό νομπελίστα φιλόσοφο Rabindranath Tagore το 1915, σημαίνει «Μεγάλη Ψυχή».
Αλλά με τον Mahatma Gandhi θα ασχοληθούμε σε άλλο αφιέρωμα. Σήμερα θα αναφερθούμε σε δύο από τους πολλούς σημαντικούς δασκάλους της ινδικής θεοφιλοσοφίας, τον Swami Vivekananda και τον Jiddu Krishnamurti, αναζητώντας τα κοινά αλλά και τα διαφορετικά σημεία της πορείας τους και της διδασκαλίας τους.

Swami Vivekananda (1863-1902): Ο νεαρός «Άγιος» της Ινδίας

Ο Swami Vivekananda γεννήθηκε το 1863 στην Καλκούτα της Ινδίας σε αριστοκρατική οικογένεια. Σταθμός στη ζωή του –κατά την εφηβεία του– ήταν η συνάντησή του με τον Shri Ramakrishna, ο οποίος τον μαγνήτισε με την απλοϊκή μορφή του και τις δυνατές διδασκαλίες του και την προτροπή του να ακολουθήσουν οι νέοι τον μοναστικό δρόμο. Όταν ο δάσκαλός του πέθανε ο Swami πήρε τη θέση του συγκεντρώνοντας δίπλα του την ομάδα του και αρχίζοντας τις περιπλανήσεις του σε όλη την Ινδία, τις περισσότερες φορές με πενιχρά μέσα, κερδίζοντας τον θαυμασμό του κόσμου.
Αποκορύφωμα της περιπλάνησής του ήταν η επίσκεψή του στην Αμερική, συγκεκριμένα στο Σικάγο, για να συμμετάσχει στο Κοινοβούλιο των Θρησκειών που πραγματοποιούνταν στις 11 Σεπτεμβρίου 1893. Στο δια-θρησκευτικό αυτό συνέδριο, αν και μίλησε ελάχιστα, κέρδισε τον δυτικό κόσμο, αναδεικνύοντας τον Βουδισμό σε μία από τις παγκόσμιες θρησκείες, και θέτοντας τις βάσεις της γνωριμίας της δύσης με την ανατολική σκέψη, καθώς παρουσίασε τον ινδουισμό ως ένα πνευματικό σύστημα που δεν αντιτίθεται σε καμία άλλη θρησκεία, ενώ παράλληλα επετεύχθη ο κυριότερος στόχος του να αφυπνίσει τους συμπατριώτες του, που ήταν βυθισμένοι στη φτώχεια και την άγνοια, με το να αναγνωρίσει η δύση την αρχαία τους κληρονομιά. Η αρχαία ινδική φιλοσοφία, οι Βέδες, έγινε πλέον γνωστή και αγαπητή στη δύση, ενώ οι διδαχές της περί θρησκευτικής ψυχής έχει ως επίκεντρο τον Εαυτό, ο οποίος δεν δέχεται τον θάνατο, καθώς ο άνθρωπος μετενσαρκώνεται ως πνευματικός δάσκαλος, μέχρι να αποποιηθεί εντελώς την ύλη.
Μεγάλο έργο του ήταν η ίδρυση της πρώτης Εταιρείας Βεδάντα στη Νέα Υόρκη (Vedanta Society of New York), αλλά και η ίδρυση του Belur Math με 135 κέντρα σε Ινδία, Αμερική, Ευρώπη και Ιαπωνία με έργο τους τον διαλογισμό και τις κοινωνικές υπηρεσίες.
Μετά από εκατοντάδες διαλέξεις σε Αμερική και Ευρώπη, ο Swami Vivekananda πέθανε στο Belur Math τον Ιούλιο του 1902. Το δε δωμάτιο που κρατούσε είναι επισκέψιμο για όλο τον κόσμο. Επιπλέον, η ημερομηνία των γενεθλίων του είναι εθνική εορτή στην Ινδία.

Είπε:

• Ø «Είμαι περήφανος που ανήκω σε μια θρησκεία που δίδαξε στον κόσμο τόσο την ανεξιθρησκία όσο και την καθολική αποδοχή».
• Ø «Αν υπάρχει Θεός, πρέπει να Τον δούμε. Αν υπάρχει ψυχή, πρέπει να τη νιώσουμε. Διαφορετικά, είναι προτιμότερο να μην πιστεύουμε. Είναι καλύτερα να είσαι ένας ειλικρινής άθεος παρά ένας υποκριτής».
• Ø «Θεός είναι μέσα στον καθέναν μας, και ο καθένας μας γεννήθηκε για να ανακαλύψει πάλι τη θεϊκή-φύση του».
• Ø «Αυτή η ζωή είναι σύντομη, οι ματαιότητες του κόσμου είναι παροδικές, αλλά ζουν μόνο αυτοί που ζουν για τους άλλους, οι υπόλοιποι είναι περισσότερο νεκροί παρά ζωντανοί».
• Ø «Η ανιδιοτέλεια είναι η μεγαλύτερη πληρωμή, μόνο που οι άνθρωποι δεν έχουν την υπομονή να την εφαρμόσουν».
• Ø «Ας υπάρχει μια δωδεκάδα λιονταρίσιες-ψυχές σε κάθε χώρα, λιοντάρια που έχουν σπάσει τα όριά τους, που έχουν αγγίξει το Άπειρο, που ολόκληρη η ψυχή τους έχει πάει στο Brahman, που δεν ανησυχούν για τον πλούτο, τη δύναμη, τη φήμη, και αυτοί θα είναι αρκετοί να κλονίσουν τον κόσμο».
• Ø «Για τον άνθρωπο που βρήκε τον Εαυτό δεν υπάρχει θάνατος. Μεταμορφώνεται σε πνευματικό φως και γνωρίζει την άφθαρτη ευδαιμονία».

Jiddu Krishnamurti (1895-1986): Ο αυτοαμφισβητούμενος Μεσσίας

Ο Jiddu Krishnamurti γεννήθηκε το 1895 στο Μαντάναπαλι, μία μικρή πόλη στη νότια Ινδία, σε πάμπτωχη οικογένεια. Δέκα χρόνων πεθαίνει η μητέρα του και ο πατέρας του παίρνει τους τέσσερις γιους του και πηγαίνουν στo Άντιαρ, όπoυ ήταν τα κεντρικά γραφεία της Θεoσoφικής Εταιρείας. Εκεί ο Jiddu, υιοθετήθηκε από την Αnnie Besant, πρόεδρo της Θεοσοφικής, η οποία πίστευε ότι τo αγόρι ήταν ο Παγκόσμιος Διδάσκαλος που περίμεναν οι θεοσοφιστές, ο νέος Μεσσίας. Μετά από τρία χρόνια δύσκολης προσαρμογής για το υποσιτισμένο αγόρι, τον παίρνει και πηγαίνουν στην Αγγλία, για να μορφωθεί. Ο Krishnamurti ένιωσε να πνίγεται στο Τάγμα του Αστέρος της Ανατολής, που ίδρυσαν στο όνομά του, και ύστερα από 18 χρόνια το διέλυσε, επιστρέφοντας τις δωρεές, και άρχισε να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, διδάσκοντας την ανεξιθρησκεία, τονίζοντας ότι δεν δεχόταν καμιά εθνικότητα, καμία θρησκεία, κανένα ιερατείο, καμία κάστα, δεν ανήκε σε καμία ομάδα, απομακρυνόμενος διά παντός από τη Θεοσοφική Εταιρεία.
Στη διάρκεια της ζωής του βίωσε πολλές υπερφυσικές εμπειρίες, οι οποίες τον έπεισαν ότι σταδιακά η αγάπη και το φως πλημμυρίζουν τον εαυτό του, γνωρίζοντάς τον. Εμπειρίες οι οποίες έγιναν ο οδηγός του στις διδαχές του.
Έσβησε σε ηλικία 90 ετών, τον Φεβρουάριο του 1986, σε ένα μικρό σπίτι στην Ινδία, αφήνοντας πίσω του τεράστια κληρονομιά, με 80 βιβλία του, χιλιάδες βιντεοσκοπημένες ομιλίες του σε όλο τον κόσμο, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές συνεντεύξεις και πάμπολλες επιστολές.
Λεπτομέρεια: Είχε επισκεφθεί τέσσερις φορές την Ελλάδα (Δεκέμβριο 1930, Ιούνιο 1933, Μάρτιο 1954 και Σεπτέμβριο 1956). Την πρώτη μάλιστα φορά ατενίζοντας τον Παρθενώνα γονάτισε με δέος. «Η Δυτική τεχνολογία, η Δυτική νοοτροπία, η Δυτική θρησκεία, όλα στην πραγματικότητα πηγάζουν από την Ελλάδα. Η Δύση κατάγεται από τους Έλληνες, δεν είναι έτσι; Η δημοκρατία τους, το αναλυτικό τους πνεύμα, η επιστήμη τους, η φιλοσοφία τους, οι διάλογοι του Πλάτωνα κλπ. Η Δύση έχει γεννηθεί από την Ελλάδα», είχε πει σε μια ομιλία του στην Ολλανδία το 1978. Ενώ σε μια επιστολή του στη Λαίδη Έμιλυ σημείωνε: «Μοιάζει με την Καλιφόρνια αλλά είναι πιο όμορφη, πιο ώριμη. Ο αέρας είναι απαλός και οι άνθρωποι τρομερά φιλικοί. Υπέροχος τόπος για να μείνει κανείς. Βιολετί λόφοι γεμάτοι με λουλούδια, αμπελώνες, κυπαρίσσια, ελιές και άγρια θυμάρια με πορφυρά άνθη. Τι τόπος! Η Ακρόπολη δεν έχει το ταίρι της και είμαι ερωτευμένος με μια κυρία που δυστυχώς είναι από μάρμαρο. Η τύχη μου, βλέπετε. Είναι η θεά της Δικαιοσύνης, η Θέμις. Είναι πραγματικά υπέροχη και μου έκλεψε την καρδιά».

Είπε:

• Ø «Είναι όμορφο να είσαι μόνος. Το να είσαι μόνος δεν σημαίνει να αισθάνεσαι μοναξιά. Σημαίνει ότι ο νους δεν επηρεάζεται και δεν μολύνεται από την κοινωνία».
• Ø «Φίλε, μην ψάχνεις να βρεις ποιος είμαι, γιατί δεν θα το μάθεις ποτέ. Δεν ζητώ να αποδεχθείς όλα όσα λέω. Δεν ζητώ τίποτε από κανέναν σας. Δεν επιθυμώ τη δημοσιότητα. Δεν επιζητώ την κολακεία, ούτε οπαδούς. Διότι, εφόσον είμαι ερωτευμένος με τη ζωή, δεν επιθυμώ τίποτε. Αυτά τα ερωτήματα δεν είναι τόσο σημαντικά, σημαντικό είναι το γεγονός ότι υπακούς στην αυθεντία και επιτρέπεις στην κρίση σου να καθοδηγείται από αυτήν. Η κρίση σου, ο νους, τα συναισθήματά σου, η ζωή σου, καθοδηγούνται από πράγματα που δεν έχουν αξία. Και εδώ βρίσκεται η θλίψη».
• Ø «Μια θρησκευτική ζωή σημαίνει να είσαι το φως για τον εαυτό σου».
• Ø «Τι άνθρωποι ήταν αυτοί, οι λίγοι υπέροχοι Έλληνες τότε».
• Ø «Η διαφώτιση είναι κάτι που πρέπει να την ανακαλύψεις εσύ, και όχι να σου την προσφέρω εγώ».
• Ø «Όταν αποκαλείς τον εαυτό σου Ινδό, μουσουλμάνο, χριστιανό, Ευρωπαίο ή οτιδήποτε άλλο, υιοθετείς τη βία. Καταλαβαίνεις το γιατί; Γιατί διαχωρίζεις τον εαυτό σου από την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Και ο διαχωρισμός για λόγους πίστης, εθνικότητας ή παράδοσης, γεννά τη βία».
• Ø «Εμείς μιλάμε για μια εντελώς διαφορετική επανάσταση. Μιλάμε για μια επανάσταση η οποία μεταμορφώνει ριζικά, βαθιά, την ψυχολογική δομή του ανθρώπου».
• Ø «Πρέπει να γίνεις εσύ ο ίδιος το φως σου, και όχι ν’ ακολουθείς το φως του οποιουδήποτε, σ’ έναν κόσμο γεμάτο σκοτάδι».