ΜΠΑΪΝΤΕΝ ΚΑΙ ΠΟΥΤΙΝ ΘΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΤΟΥΝ, ΑΛΛΑ ΟΧΙ… ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΑΒΑΛΝΙ

Η πρώτη αντιπαράθεση Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν είναι γεγονός.

Από το βράδυ της Τρίτης, όταν και ανακοινώθηκαν οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις εις βάρος της Ρωσίας για την απόπειρα δολοφονίας του Αλεξέι Ναβάλνι, ένας πόλεμος ανακοινώσεων έχει ξεσπάσει ανάμεσα στις δυο πλευρές. Η Ουάσιγκτον φωτογραφίζει το Κρεμλίνο ως υπεύθυνο για την επιχείρηση δολοφονίας του αρχηγού της ρωσικής αντιπολίτευσης, και η Μόσχα απαντά δυναμικά, απειλώντας με κλιμάκωση και λήψη σκληρών μέτρων κατά της Δύσης. Πολλοί αναλυτές επισημαίνουν πως η υπόθεση Ναβάλνι θα αποτελέσει μονάχα το πρώτο επεισόδιο, σε μια σειρά κλιμακούμενων επιθέσεων και αντεγκλήσεων ανάμεσα στις δυο ισχυρές δυνάμεις του διεθνούς συστήματος. Είναι όμως πράγματι η επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων μια ουσιαστική πρόκληση για τη Ρωσία; Θα πυροδοτήσουν οι κυρώσεις έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο ανάμεσα στις δυο δυνάμεις;

Η απάντηση είναι μάλλον… αρνητική!

Οφθαλμόν αντί οφθαλμού… αλλά όχι κλιμάκωση της έντασης

Η απάντηση της Ρωσίας στο άκουσμα της επιβολής των αμερικανικών κυρώσεων ήταν ακαριαία. Διά στόματος Ντμίτρι Πεσκόφ, η Μόσχα προανήγγειλε πως θα απαντήσει στη Δύση και η απάντηση… θα είναι τέτοια, ώστε να διασφαλίζει πλήρως τα συμφέροντά της Μόσχας.«Φυσικά και είναι αδύνατο να μην εφαρμοστεί η αρχή της αμοιβαιότητας», είπε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, μιλώντας μέσω τηλεδιάσκεψης, και προσέθεσε πως «οι κυρώσεις αποτελούν ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας και ως εκ τούτου είναι απαράδεκτες». Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, η οποία χαρακτήρισε τις κυρώσεις ως «θρίαμβο του παραλόγου» και έκανε λόγο για μια αμερικανική προσπάθεια εμπλοκής στις εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας.

«Προσπαθούν για ακόμα μια φορά να εμφανίσουν τη Ρωσία ως μια απειλή», ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Ζαχάροβα, προσθέτοντας όμως πως «η Μόσχα θα απαντήσει σε αυτή την πρόκληση –όχι αναγκαστικά με συμμετρικό τρόπο– και θα αποκρούσει τις αμερικανικές κυρώσεις».

Οι συζητήσεις στο παρασκήνιο

Αναμφισβήτητα, η επιβολή των νέων αμερικανικών κυρώσεων πλήττει την εικόνα της Μόσχας, δημιουργώντας ένα δυσμενές για την ίδια διεθνές κλίμα. Ωστόσο, οι κυρώσεις αυτές καθ’ αυτές φαίνεται πως έχουν περισσότερο συμβολικό παρά ουσιαστικό χαρακτήρα. Όπως αναφέρει το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Russian Today (RT), οι ανώτεροι αξιωματούχοι, που πλήττονται από τις κυρώσεις, δεν επιτρέπεται έτσι κι αλλιώς να ταξιδεύουν εκτός Ρωσίας, να κατέχουν ακίνητα στο εξωτερικό ή να διατηρούν αλλοδαπούς τραπεζικούς λογαριασμούς ούτως ή άλλως λόγω της ευαισθησίας των θέσεών τους. Η εκτίμηση αυτή φαίνεται πως επιβεβαιώνεται από το γεγονός πως οι δυο ισχυρότεροι άντρες της ρωσικής δημοκρατίας, Βλαντίμιρ Πούτιν και Σεργκέι Λαβρόφ, δεν έχουν τοποθετηθεί ακόμα δημόσια κρατώντας σιγή ιχθύος.

Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο συμπέρασμα πως η Μόσχα ναι μεν ενοχλείται από την «επίθεση» των Αμερικανών, όμως κρίνει πως είναι αυτή η κατάλληλη στιγμή για να ανεβάσει κατακόρυφα την ένταση στις σχέσεις των δυο χωρών.

Παιχνίδι εντυπώσεων;

Η επιβολή των αμερικανικών κυρώσεων προς τη Ρωσία, για τη δηλητηρίαση του Αλεξέι Ναβάλνι, μοιάζει περισσότερο με μια «υποχρέωση» του Αμερικανού Προέδρου προς το εκλογικό του ακροατήριο, παρά με μια συνειδητή επιλογή που εντάσσεται σε μια ευρύτερη νέα αμερικανική στρατηγική προς τη Ρωσία. Ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος φαίνεται πως προς στιγμήν δεν θέλει να συγκρουστεί ανοιχτά με τον Ρώσο ομόλογό του, τόσο για να φανεί συνεπής ως προς τις προεκλογικές του δεσμεύσεις όσο και για να διαφοροποιηθεί αισθητά από τον προκάτοχό του Ντόναλτ Τραμπ, με κινήσεις πολιτικού εντυπωσιασμού.Για αυτό τον λόγο, ο Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε κυρώσεις για ένα ζήτημα δημοκρατίας –θέλοντας να αποδείξει πως η Αμερική επιστρέφει στο διεθνές στερέωμα–, γι’ αυτό τον λόγο ενέπλεξε την Ευρωπαϊκή Ένωση –θέλοντας να δείξει πως κινείται από κοινού με τους συμμάχους του– και για αυτό δεν έθιξε τα ζωτικά συμφέροντα της Ρωσίας, θέλοντας να αποφύγει μια κλιμάκωση με τους Ρώσους. Στην πραγματικότητα, οι κυρώσεις απέναντι σε εφτά μεσαίους Ρώσους αξιωματούχους, και όχι απέναντι σε Ρώσους ολιγάρχες, τραπεζίτες ή ισχυρούς κρατικούς αξιωματούχους είναι κυρώσεις-χάδι. Και στον Λευκό Οίκο γνωρίζουν πως σε καμία περίπτωση ο Πούτιν δεν θα αποτραπεί από τέτοιου είδους κινήσεις και αποφάσεις.

Η σύγκρουση θα έρθει… αλλά όχι για τον Ναβάλνι

Η σύγκρουση Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας είναι δεδομένο πως θα έρθει. Η αιτία όμως δεν θα είναι ούτε η έλλειψη ελευθερίας στο εσωτερικό της Ρωσίας, ούτε φυσικά η διαρκής διολίσθηση του Κρεμλίνου στον αυταρχισμό. Ουάσιγκτον και Μόσχα έχουν πολλούς ανοιχτούς λογαριασμούς. Από την Ανατολική Ευρώπη και την Πολωνία έως τον Νότιο Καύκασο και τη Γεωργία, και από την Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη μέχρι τη Μέση Ανατολή και το Ιράν. Σε αυτό το πεδίο, όπου οι δυο δυνάμεις έχουν διαμετρικά αντίθετα συμφέροντα, Μπάιντεν και Πούτιν θα έρθουν απέναντι και τότε θα φανεί… ποια θα είναι η δύναμη των Αμερικανών και ποια η απάντηση των Ρώσων. Το μόνο σίγουρο είναι πως αυτή η σύγκρουση, που μπορεί να έχει χαρακτηριστικά οικονομικού πολέμου, proxy wars (πόλεμος διά αντιπροσώπων) ή ακόμα και ανοιχτή σύγκρουση σε ένα από τα προαναφερθέντα πεδία, θα έρθει. Και αυτό διότι καμία μεγάλη αλλαγή στο διεθνές σύστημα δεν ήρθε ποτέ αναίμακτα.