ΟΙ “ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ” ΤΑ ΡΟΜΠΟΤ!

Τι θα λέγατε, αν βρισκόσασταν μπροστά στη «Ναντίν», που σας χαιρετά εγκάρδια, γιατί σας έχει εξυπηρετήσει ξανά στο γκισέ; Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν μιλάμε για ρομπότ φαντάζονται ένα ανθρωποειδές, που είτε τους εξυπηρετεί τις βασικές ανάγκες είτε είναι η μεγάλη απειλή, η οποία θα φτάσει στο σημείο να κάνει πόλεμο με τους ανθρώπους. 

Είναι, όμως έτσι; Η ρομποτική τεχνολογία δεν εξαντλείται σ’ ένα ρομπότ με χαρακτηριστικά, που θυμίζουν ανθρώπινα και σύντομα θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα και νομοθετική για το θέμα των ρομπότ. Στο Μεταπτυχιακό πρόγραμμα για την «Κλιματική Κρίση και Τεχνολογίες Πληροφορικής κι Επικοινωνιών» στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, διερευνήθηκε η σχέση της ρομποτικής με τη σύγχρονη πραγματικότητα, η οποία, κατά τον πανεπιστημιακό δάσκαλο, Γεώργιο Βούρο διαπερνά και διαποτίζει μία σειρά από πράγματα και καταστάσεις της καθημερινότητάς μας. 

Σταθμός στη ρομποτική, σύμφωνα με όσα ανέφερε ο πανεπιστημιακός δάσκαλος, ήταν η νίκη του “Deep Blue” έναντι του κορυφαίου σκακιστή Γκάρι Κίμοβιτς Κασπάροφ στις 11/5/1997. Η βασική ιδέα της ρομποτικής υπήρχε πολύ νωρίτερα, όμως πήρε το όνομά της από έναν Τσέχο συγγραφέα, τον Κάρελ Κάπεκ το 1921. Μπορεί για παράδειγμα να μην έχουμε σκούπα – ρομπότ, μπορεί να μην έχουμε δει ρομπότ αλλά χρησιμοποιώντας το κινητό μας τηλέφωνο, δίνοντας φωνητικές εντολές, μπαίνοντας στα social media και διαβάζοντας συγκεκριμένες ειδήσεις, ουσιαστικά ανοίγουμε ένα παράθυρο επιλογών, ανάλογα με τις προτιμήσεις μας, τα like, που έχουμε κάνει, σε διαδικασίες αυτοματισμού και ρομποτικής.

Τα ρομπότ κι η Ασία

Η πυκνότητα των ρομπότ διαφέρει ανάλογα με την περιοχή, αν και τα δεδομένα αλλάζουν μέρα με την ημέρα. Η Ασία έχει τη μεγαλύτερη πυκνότητα ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους, με αριθμό που ανέρχεται σε 118. Σύμφωνα με την κατάταξη του International Federation of Robotics  στην πρώτη τριάδα χωρών, που έχουν σχέση με ρομπότ στην εργασία το 2019, φιγουράρουν η Σιγκαπούρη με 918 ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους, η Δημοκρατία της Κορέας (Νότια Κορέα) με 855 κι η Ιαπωνία στην 3η θέση με 364 ρομπότ ανά 10.000 εργαζόμενους. Αντίθετα, η Γερμανία φιγουράρει στην 4η θέση, η Σουηδία στην 5η κι η Δανία στην 6η  ενώ την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν το Χονγκ Κονγκ η Κινεζική Ταιπέι, οι ΗΠΑ κι η Ιταλία τελευταία στην 10άδα. 

Παρόλα αυτά σε επίπεδο ετήσιας εγκατάστασης βιομηχανικών ρομπότ προηγείται με μεγάλη διαφορά η Κίνα, με 140,5 ανά 10.000 μονάδες, η Ιαπωνία με 49,9 κι οι ΗΠΑ με 33,3. Η διαφορά αυτή που καταγράφεται στη «World Robotics 2020» δείχνει πως έχουμε σταθερή κι αυξανόμενη διείσδυση της ρομποτικής σε όλα τα επίπεδα της καθημερινής ζωής.  Σύμφωνα με όσα δήλωσαν αρμόδιοι από την εταιρεία ανάλυσης “Oxford Economics” μέχρι 20 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε ολόκληρο τον κόσμο θα μπορούσαν ν΄αντικατασταθούν με ρομπότ ως το 2030 (BBC, ρεπορτάζ με τίτλο: « Ρομπότ “για αντικατάσταση έως και 20 εκατομμυρίων εργοστασιακών εργασιών” έως το 2030» 26/6/2019). 

Η εταιρία «“Oxford Economics” προέβλεψε ότι η Κίνα θα έχει τον μεγαλύτερο στόλο βιομηχανικών ρομπότ έως και 14 εκατομμύρια έως το 2030. Πρακτικά θα φανεί, αν δημιουργείται κι ένας στρατός νέο-μεταναστών, που θα χάσουν την εργασία τους κυρίως στον χώρο της μεταποίησης και της βιομηχανίας εξαιτίας των ρομπότ.

Ρομποτική και τεχνητή νοημοσύνη

Η καθημερινότητά μας διαρκώς εμπλουτίζεται από εφαρμογές της ρομποτικής και γενικότερα της τεχνητής νοημοσύνης. Τα αποτελέσματα ως Έλληνες δεν τα βιώνουμε πάντα άμεσα αλλά συνήθως έμμεσα. Οι κυριότερες εφαρμογές στην Ελλάδα στη Ρομποτική αφορούν στον κλάδο του αυτοκινήτου, στη βιομηχανία, στις ηλεκτρικές κι ηλεκτρονικές συσκευές και στον κλάδο του μετάλλου. Αντίθετα, ιδιαίτερα χαμηλές επιδόσεις παρουσιάζει η ρομποτική στον κλάδο των τροφίμων.

Ανεξαρτήτως κορονοϊού, στην Ελλάδα υπάρχουν πια προγράμματα Ρομποτικής για παιδιά σε συνεργασία με συλλόγους ή κι από ιδιωτικές εταιρίες ενώ εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσίασε η έκθεση “City of Robots”, που έγινε το καλοκαίρι του 2020 στον «Ελληνικό Κόσμο» στην Πειραιώς με το γαλλικό ανδροειδές, ρομπότ, «Reety», το διάσημο ρομπότ «Pepper», τον «Aibo», τον μοναδικό ρομπότ - σκύλο από την Ιαπωνία ή το πρώτο ρομπότ ψάρι.

Τα αυτοματοποιημένα συστήματα, που αφορούν και στη Ρομποτική, είναι από τους υποσχόμενους αλλά όχι ολοκληρωμένους κλάδους, παρότι έχουν εμπνεύσει γενιές και γενιές συγγραφέων, σκηνοθετών και παραγωγών του κινηματογράφου. Την ίδια στιγμή η ανησυχία, για τις θέσεις εργασίας, που θα χαθούν κατεξοχήν στη βιομηχανία και τον τουρισμό ακόμη και στη ναυτιλία είναι μεγάλη. Ας μην ξεχνάμε ότι εφαρμογές ρομποτικής υπάρχουν και στη Γεωργία π.χ. μάζεμα ροδιών, για λιγότερο εργατικό κόστος.

Η ρομποτική βιομηχανία της Σιγκαπούρης

Η Σιγκαπούρη προχωρά με πολύ γρήγορους ρυθμούς ανάπτυξης εξαιτίας της ρομποτικής. Η Ναντίν είναι ένα από αυτά τα υπέροχα παραδείγματα εξυπηρέτησης πελατών, αφού ως ανθρωποειδές μπορεί και θυμάται, ακόμη κι αν έχει εξυπηρετήσει τον ίδιο πελάτη, να τον χαιρετίσει, να του δώσει συμβουλές. 

Σταδιακά τα ρομπότ ολοένα και περισσότερο θ΄ αντικαθιστούν τους εργαζόμενους όχι μόνο στην βιομηχανική εργασία, όπως συμβαίνει σήμερα αλλά και σε άλλους τομείς. Την ίδια στιγμή βέβαια, που άλλοι εργαζόμενοι κυρίως βιομηχανικοί εργάτες, που θα χάσουν το μεροκάματο, αυξάνονται οι θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης και δεξιοτήτων με σαφώς υψηλότερους μισθούς κι αυξήσεις άνω του 35%. Αυτό δεν σημαίνει πως όλες οι εταιρίες, που ασχολούνται με τη ρομποτική προέρχονται από τη Σιγκαπούρη ενώ μπορεί να εδρεύουν εκεί. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν ο σκύλος – ρομπότ. Τον καιρό της πανδημίας μέσω της οθόνης και των αισθητήρων, το ρομπότ της Boston Dynamic μπορούσε ανά πάσα στιγμή να τους εγκαλεί στην τάξη, αν δεν τηρούσαν τις αποστάσεις στο πάρκο Bishan-Ang Moh Kio. Παρότι η Σιγκαπούρη κονταροχτυπιέται με τη Νότιο Κορέα, την επόμενη πενταετία υπολογίζεται ότι τα ρομπότ θα παίζουν πολύ πιο καθοριστικό ρόλο απ΄ ό, τι σήμερα. 

Σε συνάντηση, που έγινε στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών διατυπώθηκαν ξανά από νομοθέτες και επιστήμονες της τεχνολογίας, προβληματισμοί, για το αν και κατά πόσο η λεγόμενη τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε τελικά να λειτουργεί εναντίον της ανθρωπότητας. 

Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, τα ρομπότ αναμένεται να κατακλύσουν το επόμενο διάστημα τη ζωής μας. Οι τιμές τους πια δεν είναι απαγορευτικές για το μέσο και προς τα πάνω βαλάντιο. Κοστίζουν όσο ένας μνημονιακός μισθός ή κάποιοι μνημονιακοί μισθοί. Έτσι ο γνωστός διάσημος τύπος «Pepper» της Softbank κοστίζει κοντά στα 1.800 δολάρια και προορίζεται για εμπορική χρήση (π.χ. παραγγελίες πελατών γνωστής πιτσαρίας) ενώ εντυπωσιακός είναι ο Zenbo, που η τιμή του κυμαίνεται κοντά στα 600 δολάρια. Το ρομπότ Zenbo παίζει ταινίες, διαβάζει συνταγές κάνει βιντεοκλήσεις κι αναγνωρίζει τα μέλη της οικογένειας.

Ρομποτική κι ελληνικές επιχειρήσεις

Φιλοδοξία των μεγάλων εταιριών είναι η Ρομποτική να μπει σε κάθε νοικοκυριό είτε για το καθημερινό πρόγραμμα είτε για πιο δύσκολες εργασιακές δραστηριότητες. Σε κάθε περίπτωση ενδιαφέρον παρουσιάζει η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ το 2018, πριν να εκδηλωθεί ο κορονοϊός. Από τις 830 επιχειρήσεις που έκαναν χρήση ρομποτικής τεχνολογίας οι 570 επιχειρήσεις χρησιμοποίησαν βιομηχανικά ρομπότ και οι 342 επιχειρήσεις, ρομπότ παροχής υπηρεσιών. 

Μάλιστα, υπήρξαν επιχειρήσεις που χρησιμοποίησαν και τα δύο είδη ρομποτικής τεχνολογίας και ότι κατά την έρευνα δεν βρέθηκαν επιχειρήσεις που χρησιμοποίησαν τη ρομποτική τεχνολογία για γραμματειακή ή διοικητική υποστήριξη της επιχείρησης. Το Νο1 θέμα, που έλυσε η ρομποτική τεχνολογία στις ελληνικές επιχειρήσεις και το πιο δύσκολο ήταν η διαχείριση της αποθήκης με υψηλό ποσοστό 22,6%, το 2ο σημείο οι εργασίες καθαρισμού κι η διαχείριση των αποβλήτων 16,3% κι οι εργασίες επισκευής ή κατασκευαστικές σε ποσοστό 15,5%. 

Σύμφωνα με τις διευκρινίσεις, που έδωσε η ΕΛΣΤΑΤ ένα βιομηχανικό ρομπότ είναι ένας αυτόματα ελεγχόμενος, επαναπρογραμματιζόμενος χειριστής πολλαπλών χρήσεων. Προγραμματίζεται σε τρεις ή περισσότερους άξονες και μπορεί είτε να στερεωθεί στη θέση του είτε να χρησιμοποιηθεί σ βιομηχανικού αυτοματισμού. Αντίστοιχα, ένα ρομπότ παροχής υπηρεσιών είναι μία μηχανή, που διαθέτει βαθμό θέση να λειτουργεί σε πολύπλοκο και δυναμικό περιβάλλον που μπορεί να απαιτεί αλληλεπίδραση με άτομα, με αντικείμενα ή με άλλες σε εφαρμογές βιομηχανικού αυτοματισμού. Εξαιρούνται τα ρομπότ λογισμικού (προγράμματα υπολογιστών) και οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές.

Τα ρομπότ κι η βιομηχανία του σεξ

Την ίδια στιγμή τα ρομπότ αλλάζουν ακόμη και τη σεξουαλικότητα ή φέρνουν νέα δεδομένα πάνω στη βιομηχανία του σεξ. Από τα σεξουαλικά παιχνίδια (sex toys) μέχρι τα ρομπότ το θέμα της ερωτικής επικοινωνίας των ανθρώπων αλλάζουν. Από το ρομπότ «Σοφία», που έριξε …χυλόπιτα μεταξύ αστείου και σοβαρού στον ηθοποιό Γουίλ Σμιθ, έως τα ρομπότ του σεξ, που κλείνουν τα μάτια, χαμογελούν χαριτωμένα κι αισθησιακά, ο δρόμος μοιάζει να είναι πολύ κοντινός. 

Τα ρομπότ βασίζονται βέβαια στα δεδομένα. Λανθασμένα δεδομένα σημαίνουν  λανθασμένα συμπεράσματα. Σημαίνουν αλλαγές στον χώρο της παραγωγής ρομπότ. Ναι, ένας καινούργιος κόσμος, που ξεκίνησε αργά αλλά πηγαίνει πια με πολύ γρήγορους ρυθμούς διαρκώς. Και τα παιδιά, που γεννιούνται σήμερα, τα παιδιά της πανδημίας, καθώς μεγαλώνουν, θα βλέπουν όλο και περισσότερο ρομπότ στη ζωή τους, που θα μεγαλώνουν μαζί τους ή ακόμη και ως μέλη στις παρέες τους ή και ως «συντρόφους» στο κρεβάτι τους.