ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ: ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Όσο το 2021 πλησιάζει, τόσο αυξάνονται και οι εργασίες της αρμόδιας επιτροπής, υπό την ηγεσία της Γιάννας Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη για τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Τη γιορτή για την ελευθερία και την κατάκτησή της. Τη γιορτή που θα ξυπνήσει μνήμες, αλλά και περηφάνια, για τη στιγμή εκείνη που οι Έλληνες ενωμένοι διεκδίκησαν το πιο πολύτιμο αγαθό: την ελευθερία τους. 

Οι εκδηλώσεις προετοιμάζονται, τα σχέδια αλλάζουν όσο οι συνθήκες μεταβάλλονται, και οι εκθέσεις ολοκληρώνονται, με σκοπό να μας υποδεχτούν όλους στην πιο λαμπρή (και ουσιαστική) γιορτή της επόμενης χρονιάς.

Μία από τις σπουδαιότερες και πιο «πλήρεις» εκθέσεις είναι αυτή που θα δούμε στο Μουσείο Μπενάκη, το οποίο την ετοιμάζει εδώ και περίπου ένα χρόνο. 

Η επετειακή έκθεση φέρει τον τίτλο: «1821 Πριν και Μετά». Στόχο έχει να συμπυκνώσει 100 χρόνια Ιστορίας σε μία μόνο έκθεση. Και το καταφέρνει. Η έκθεση διοργανώνεται υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Kατερίνας Σακελλαροπούλου.

Η έκθεση θα εγκαινιαστεί τον Μάρτιο του 2021 και θα διαρκέσει έως τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου. Χίλια διακόσια αντικείμενα θα ξεδιπλώσουν περισσότερα από εκατό χρόνια ιστορίας (1770-1870) σε 2.500 τετραγωνικά μέτρα για οκτώ μήνες. Το κτήριο θα μεταμορφωθεί σε ένα ζωντανό κύτταρο που θα αφηγείται την ιστορία των νεότερων Ελλήνων από το 1770 έως το 1870.

Η έκθεση αρθρώνεται σε τρεις ενότητες: Η πρώτη ξεκινά από το 1770 και τα Ορλωφικά και φθάνει έως την έναρξη της Επανάστασης, το 1821. Η δεύτερη ενότητα ακολουθεί την εξέλιξη του Αγώνα και ολοκληρώνεται με τη διακυβέρνηση του νεοσύστατου κράτους από τον Ιωάννη Καποδίστρια. Τέλος, η τρίτη ενότητα ξεκινά με την άφιξη του νεαρού βασιλιά Όθωνα το 1833 και  ολοκληρώνεται με τη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου.

Η εκθεσιακή αφήγηση θα πραγματοποιηθεί μέσα από έργα τέχνης και αρχειακά τεκμήρια που διαθέτουν στις συλλογές τους η Τράπεζα της Ελλάδος, η Εθνική Τράπεζα και η Alpha Bank, καθώς και μέσα από το πλούσιο υλικό του Μουσείου Μπενάκη σε τεκμήρια, τα οποία συγκεντρώθηκαν χάρη στους δεσμούς εμπιστοσύνης που διατήρησε το Μουσείο –ήδη από την ίδρυσή του–  με τις οικογένειες των αγωνιστών και των πρωταγωνιστών της Επανάστασης του 1821.

Μέσα από σημαντικά ζωγραφικά έργα, προσωπικά αντικείμενα πρωταγωνιστών της Επανάστασης και ιστορικά κειμήλια, πλαισιωμένα από σπάνιο αρχειακό υλικό, θα ζωντανέψουν: Η πορεία προς την εθνική Επανάσταση, η εξέλιξη του πολέμου της ανεξαρτησίας, η ολοκλήρωση του Αγώνα, η δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους και οι πρώτες δεκαετίες της ανάπτυξης και της λειτουργίας του. Παράλληλα, η αφήγηση θα πλαισιωθεί από χρηστικά αντικείμενα και τεκμήρια της ζωής των Ελλήνων με τρόπο που θα αποδίδει και την καθημερινότητα των ιστορικών περιόδων της έκθεσης.

Όπως ανέφερε ο Τάσος Σακελλαρόπουλος, υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη και συνεπιμελητής της έκθεσης, στην επίσημη διαδικτυακή παρουσίαση, «η συμπλήρωση διακοσίων ετών από την έναρξη του Αγώνα της ανεξαρτησίας δίνει την ευκαιρία να αναλογιστούμε το βαθύ περιεχόμενο που έχει η έννοια “Ελληνική Επανάσταση”. Ένα περιεχόμενο που λογικά και συναισθηματικά συνδέεται με την εποχή που προηγήθηκε, όπως και με εκείνη που ακολούθησε. Έτσι, μια μεγάλη έκθεση για τα εκατό πρώτα χρόνια του νεότερου Ελληνισμού εξηγεί, αποκαλύπτει και φωτίζει τα βήματα που έγιναν στη δημιουργία της ταυτότητάς μας».

Η Μαρία Δημητριάδου, επιμελήτρια των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη και συνεπιμελήτρια της έκθεσης, συμπλήρωσε ότι «η έκθεση περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό αντικειμένων που προέρχονται από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη. Πίνακες ζωγραφικής, έγγραφα, όπλα και ενδυμασίες που φυλάσσονται στους αποθηκευτικούς χώρους του Μουσείου έρχονται στο φως και παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Οι συλλογές του Αντώνη Μπενάκη, πλαισιωμένες από πολυάριθμες δωρεές, οπτικοποιούν και ζωντανεύουν 100 χρόνια ελληνικής ιστορίας».

Η έκθεση θα μας κάνει να αναλογιστούμε, να προβληματιστούμε, να σκεφτούμε, να κρίνουμε, να επαναπροσδιορίσουμε και να επαναπροσδιοριστούμε τόσο σαν άνθρωποι όσο και σαν Έλληνες. Οι διαμάχες, οι εσωτερικές έριδες, οι διενέξεις, 200 χρόνια μετά, καλά κρατούν... Ας είναι για όλους μας η έκθεση αυτή, πέρα από ένα εκπαιδευτικό εργαλείο, και μια αφορμή για σκέψη και αναθεώρηση.

ΕΚΘΕΜΑΤΑ

Χάρτης της Ελλάδας με ιταλικό υπομνηματισμό, τέλη 17ου - αρχές 18ου αιώνα, αυγοτέμπερα σε ξύλο, 110x88,5 εκ. Μουσείο Μπενάκη 33115, δωρεά Helen Keckeis-Tobler.

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (1871-1934), Ο Ήρως Μάρκος Μπότσαρης, 1933, λάδι σε πανί, 119x81 εκ. Συλλογή Alpha Bank AA 4726

Peter von Hess (1792-1871), Η Μπουμπουλίνα στην πολιορκία του Ναυπλίου, λιθογραφία, 28x21 εκ. Μουσείο Μπενάκη 24101

Carlo Belgioioso (1815-1881), Η φυγή των Ελλήνων από την Πάργα, 19ος αι., λάδι σε μουσαμά. Μουσείο Μπενάκη 8995

Ludovico Lipparini (1802-1856), O όρκος του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι, περ. 1850, λάδι σε ξύλο, 16x19 εκ. Μουσείο Μπενάκη 9009

Ο Λόρδος Βύρων, αγαλματίδιο του ποιητή με σουλιώτικη φορεσιά από πορσελάνη biscuit, αρχές-μέσα 19ου αι., 47 εκ. Μουσείο Μπενάκη 8447, δωρεά Φίλιππου Αργέντη.

Κωνσταντίνος Βολανάκης (1837-1907), Η αποβίβαση του Καραϊσκάκη στο Φάληρο, 1895, λάδι σε καμβά, 150x273 εκ. Συλλογή Τράπεζας της Ελλάδος, αρ. 527

Νικόλαος Φερεκείδης (1862-1929) και μονόγραμμα G.W. [αντίγραφο έργου του Peter von Hess (1839)], Η υποδοχή του βασιλέα Όθωνα της Ελλάδος στην Αθήνα, 1901, λάδι σε μουσαμά, 200x340 εκ. Εθνική Τράπεζα

Henry Martens (1790-1868), Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, 1847, επιζωγραφισμένη χαλκογραφία, 70x84 εκ. Μουσείο Μπενάκη 24135.

Σπυρίδων Προσαλέντης (1830-1895), Η Φωτεινή Μαυρομιχάλη με εθνική ενδυμασία, μέσα 19ου αι., λάδι σε καμβά, 32x25,5 εκ. Μουσείο Μπενάκη 9076, δωρεά Χρίστου Δαραλέξη

Νικόλαος Παντζόπουλος, Άνδρας με φουστανέλα, περ. 1885, αλμπουμίνη, 14,7x10,4 εκ. Μουσείο Μπενάκη ΦΑ.1.65

Λύσανδρος Καυταντζόγλου (1811-1885), Αρσάκειον, τομή και κάτοψη του άνω ορόφου, περ. 1845, ακουαρέλλα σε χαρτί, 47,5x34,5. Μουσείο Μπενάκη 24227, δωρεά κληρονόμων Λύσανδρου Καυταντζόγλου

Η διάνοιξη της Διώρυγας της Κορίνθου, αρχές δεκ. 1890, φωτογραφική εκτύπωση. Μουσείο Μπενάκη, Ιστορικά Αρχεία 146.