Ατλαντίδα: Μύθος ή… Ιστορία;

Ατλαντίς! Και μόνο η προφορά της λέξης προκαλεί δονήσεις. Το άλυτο μυστήριο της ύπαρξής της ταλανίζει από την κλασική αρχαιότητα επιστήμονες, φιλοσόφους και συνωμοσιολόγους.

Όλα άρχισαν το 360 π.Χ., όταν ο Πλάτωνας έγραψε τους Διαλόγους του «Τίμαιος» και «Κριτίας». Και στα δύο βιβλία του γίνεται η αναφορά του για την Χαμένη Ατλαντίδα, μόνο που το δεύτερο έμεινε ημιτελές, αφήνοντας πολλά ερωτηματικά αναπάντητα.
Κατά τον Πλάτωνα, οι θεοί αποφάσισαν να μοιράσουν την Γη, και στον Ποσειδώνα έπεσε ο κλήρος της Ατλαντίδας. Σε έναν λόφο στο κέντρο του νησιού κατοικούσε ένας από τους πρώτους ανθρώπους, ο Ευήνωρας, με την γυναίκα του Λευκίππη. Από αυτούς γεννήθηκε η μοναχοκόρη τους Κλειτώ, την οποία ερωτεύτηκε ο Ποσειδώνας και την έκανε ταίρι του. Από την ένωσή τους γεννήθηκαν πέντε ζευγάρια δίδυμα αγόρια, στα οποία ο πατέρας τους αργότερα μοίρασε σε ίσα μέρη όλο το βασίλειο, οι: Άτλαντας, Εύμηλος, Αμφήρης, Ευαίμονας, Μνησέας, Αυτόχθονος, Ελάσιππος, Μήστορας, Αζάης και Διαπρεπής. Στον λόφο όπου κατοικούσε η Κλειτώ, ο Ποσειδώνας έχτισε κατοικία. Για να μην μπορεί κανένας θνητός να πλησιάζει, οχύρωσε το μέρος δημιουργώντας γύρω του δύο ζώνες στεριάς και τρεις ζώνες θάλασσας, οι οποίες είχαν απόλυτα κυκλικό σχήμα.
Όπως και να ’χει, ολόκληρο το νησί ζούσε πλουσιοπάροχα. Με υπέροχη αρχιτεκτονική, πλούσια αγαθά, και μεγάλη ισχύ, που με τα χρόνια όμως όλα αυτά έκαναν τους κατοίκους του αλαζόνες. Η διήγηση του Πλάτωνα μέσω του Κριτία σταματάει στο σημείο που ο Δίας θέλησε να τιμωρήσει αυτόν τον λαό για την αχαριστία του, κάπου στο 9500 π.Χ.

19ος αιώνας: Tο μυστήριο συνεχίζεται…

Η ιστορία ξεχάστηκε για αρκετούς αιώνες, μέχρι το 1485, που στην Φλωρεντία ο ανθρωπιστής Marsilio Ficino μετέφρασε τα πλατωνικά έργα, με αποτέλεσμα να έρθουν εκ νέου στην επιφάνεια τα γραφόμενα για την Ατλαντίδα. Ένα άλυτο μυστήριο…
Αλλά η μεγάλη κουβέντα ανοίγει με την ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο το 1492, με διάφορες αναφορές ενδιάμεσα, μέχρι να φτάσουμε στον 19ο αιώνα, όπου το βιβλίο του Αμερικανού πολιτικού Ιγνάτιου Ντόνελι, κυβερνήτη της Μινεσότα, αναταράζει τα νερά, υποστηρίζοντας τον Πλάτωνα.

Το 1961, ένα σκάφος ανεφοδιασμού του Γερμανικού Πολεμικού Ναυτικού απέπλευσε από το γραφικό λιμάνι του Κουξχάφεν. Πάνω στο σκάφος, επέβαινε η πλέον σημαντική αποστολή που είχε οργανωθεί ποτέ έως τότε, με σκοπό την ανακάλυψη της χαμένης ηπείρου της μυθικής Ατλαντίδας.

Το 1997, Ρώσοι επιστήμονες ισχυρίστηκαν πως εντόπισαν την Ατλαντίδα 100 μίλια ανοιχτά του Land’Αs End, στην Κορνουάλη.

Το 2000, βρέθηκαν τα ερείπια μίας πόλης σε βάθος 92 μέτρων, ανοιχτά των βόρειων ακτών της Τουρκίας, στη Μαύρη Θάλασσα.

Το 2003 ο Aμερικανός ερευνητής Pόμπερτ Σάρμαστ δήλωσε ότι ανακάλυψε την Aτλαντίδα, στον θαλάσσιο πυθμένα μεταξύ Kύπρου και Συρίας, σε συγκριτικά μικρή απόσταση από την Eλλάδα και την Aίγυπτο. Το 2004 χρησιμοποίησε ένα υποβρύχιο ραντάρ για να εντοπίσει τείχη, φτιαγμένα από ανθρώπους, σε βάθος 1.600 μέτρων.

Το 2007, Σουηδοί ερευνητές ισχυρίστηκαν πως η Ατλαντίδα βρίσκεται στο Dogger Bank της Βορείου Θάλασσας, που βυθίστηκε κατά τη Χάλκινη Εποχή.

Τον Σεπτέμβρη του 2007 το History Channel, το μεγάλο αμερικάνικο ειδησεογραφικό ABC και δυο καθηγητές ενός αμερικάνικου πανεπιστήμιου έκαναν έρευνες και αυτό το ντοκιμαντέρ για την χαμένη Ατλαντίδα και στον Κορινθιακό. Έχει τίτλο «Ψάχνοντας την αλήθεια, Ατλαντίδα, νέες αποκαλύψεις». Έχει παιχτεί σε Αμερική, Καναδά, Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία και Ιαπωνία. Το σημείο βρίσκεται μεταξύ των δύο καταποντισμένων (373πΧ) αρχαίων πόλεων, Ελίκη και Ερυθρές, των δύο ακτών του Κορινθιακού, στη μέση σχεδόν της θάλασσας.

Τον Φεβρουάριο του 2009, το Google Earth εντόπισε κάτι που έμοιαζε με οδικό δίκτυο πόλης, στον ωκεανό ανοιχτά των ακτών της Αφρικής. Η ίδια η Google έσπευσε να διαψεύσει τον ισχυρισμό περί Ατλαντίδος, ανακοινώνοντας ότι οι γραμμές που φαίνονται στον υποθαλάσσιο χάρτη δεν αποτελούν τα ίχνη της μυθικής πόλης αλλά αυτά της πορείας ενός πλοίου που έκανε μετρήσεις στο βυθό της θάλασσας χρησιμοποιώντας σόναρ.

Τον Δεκέμβριο του 2009 επιστήμονες έδωσαν στη δημοσιότητα μία σειρά φωτογραφιών από τον βυθό της Καραϊβικής, ισχυριζόμενοι ότι εκεί είναι η Ατλαντίδα.

Το 2011, μια ομάδα Αμερικανών ερευνητών πίστευε ότι η θρυλική πόλη βρισκόταν στους λασπότοπους στο Cadiz της Ισπανίας. Ισχυρίζονταν ότι η πόλη βυθίστηκε κάτω από το βόρειο Cadiz λόγω τσουνάμι.

Η θεωρία της Σαντορίνης

Tο 1966 επιστημονική ομάδα υπό τον καθηγητή Α. Γαλανόπουλο και τον ωκεανογράφο-μηχανικό J. Mavor, επισκέφθηκε την Σαντορίνη για να συγκεντρώσει στοιχεία που επιβεβαίωναν την θεωρία του πρώτου ότι η Χαμένη Ατλαντίδα ήταν στην Σαντορίνη. Χρησιμοποιήθηκε ωκεανογραφικό πλοίο και καταγράφηκαν δυο μορφολογικές τομές του πυθμένα μέσα στην Καλντέρα, διαπιστώνοντας ότι στην ευθεία Θήρας - Νέας Καμένης - Θηρασιάς υπάρχει τεκτονική τάφρος. Τα πορίσματα δόθηκαν τότε στην δημοσιότητα και είχαν μεγάλη απήχηση. Συσχέτιζαν την Σαντορίνη με την μυθική Ατλαντίδα με βάση γεωλογικά και μυθολογικά στοιχεία, καθώς και βιβλιογραφικές αναφορές (αιγυπτιακά κείμενα, Παλαιά Διαθήκη).
Το 2003 το Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), με ιδιωτική χορηγία, πραγματοποίησε έρευνες στα δυτικά της Σαντορίνης, με στόχο να εντοπίσει πιθανά ίχνη της αρχαίας Ατλαντίδας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι, ακόμα και αν υπάρχει ιστορική αλήθεια στη συσχέτιση Σαντορίνης - Ατλαντίδας, είναι δύσκολο να βρεθούν στοιχεία στον βυθό λόγω του μεγάλου πάχους των ηφαιστειακών προσχώσεων.

Ο Ιγνάτιος Ντόνελι άνοιξε τον ασκό του Αιόλου σε έρευνες που τελειωμό δεν έχουν. Ακούγονται πολλά. Αλλά η απάντηση δεν έχει δοθεί ακόμη: «Ατλαντίς: Μύθος ή Ιστορία;»
Και εδώ να επισημάνουμε κάτι σημαντικό: Είχαν βαφτίσει «παραμυθά» τον Όμηρο, μέχρι που ο Σλήμαν ανακάλυψε την Τροία, και πλέον αναπαριστούν τα ταξίδια του Οδυσσέα, όχι ως μύθο πλέον, αλλά ως ιστορία του μεγάλου «παραμυθά», προσπαθώντας να τον αποκωδικοποιήσουν…