ΒΟΤΑΝΑ: ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

Όλα όσα δεν ξέρουμε για τη θεραπευτική ικανότητα των ελληνικών βοτάνων – Σε ποια σημεία της Ελλάδας βρίσκονται και ποιές ασθένειες θεραπεύουν

Στην Ελλάδα γεννήθηκαν εκατοντάδες βότανα που αποτελούν, ανάλογα με τη δοσολογία που θα χρησιμοποιηθούν, φάρμακο ή φαρμάκι για τον ανθρώπινο οργανισμό. Αλήθεια, γνωρίζατε ότι όταν οι σύντροφοι του Οδυσσέα έβγαζαν αφρούς από το στόμα τους, ήταν γιατί είχαν φάει… αψέντι; Ένα φυτό το οποίο λειτουργεί από παυσίπονο έως παραισθησιογόνο!

Πριν σας παρουσιάσω τι πιθανώς δεν γνωρίζουμε για τα φυτά που υπάρχουν σε κάθε παρτέρι, πλαγιά, γκρεμό και δάσος της χώρας μας, θέλω να μοιραστώ μαζί σας ότι, εξαιτίας των γνώσεων που είχε η γιαγιά μου για τη θεραπευτική δράση των βοτάνων, η πρώτη φορά που πήρα αντιβίωση ήταν όταν γέννησα τον γιο μου. Δεν υπήρχε φλεγμονή που να μην αντιμετώπιζε η γιαγιά με βότανα, τ’ αποτελέσματα των οποίων ήταν «ακαριαία». Ήξερε να γιατρεύει την αμυγδαλίτιδα, δημιουργώντας ένα μείγμα από κηρήθρα μελιού, ιώδιο και εκχύλισμα από φλούδες κρεμμυδιού. Φορούσε μια γάζα στο χέρι της «ποτισμένη» με τα συγκεκριμένα υλικά και μου έκανε μια «επάλειψη» στο σημείο της φλεγμονής. Μετά από λίγες ώρες, η φλεγμονή ήταν παρελθόν!
Τον υψηλό πυρετό τον αντιμετώπιζε με σινάπι! Θυμάμαι ότι χτυπούσε το σινάπι μέσα στο γουδί για να διαλυθεί και μετά το έριχνε μέσα σ’ έναν κουβά με νερό τόσο ζεστό, ώστε ν’ αντέχουν τα πόδια μου να παραμείνουν μέσα (μέχρι το γόνατο θυμάμαι έφτανε). Με άφηνε έτσι περίπου πέντε λεπτά. Μετά μ’ έβγαζε αγκαλιά, με τύλιγε με ζεστά ρούχα και ο πυρετός από 40 κατρακυλούσε στο 37 και κάτι... Στη συνέχεια έβραζε τίλιο, αλθέα και φασκόμηλο, και μου το έδινε να το πιω μαζί με μια κουταλιά μέλι. Την τρίτη μέρα πήγαινα σχολείο.

• Δυόσμος: Εκτός από τα κεφτεδάκια που έφτιαχνε, θυμάμαι ότι έκοβε τις «κορυφούλες του» και τις άφηνε να ξεραθούν. Τις διατηρούσε στο υπόγειο-κελάρι. Θυμάμαι που τον δυόσμο τον συνιστούσε ως «πασπαρτού». Στη γρίπη έλεγε ότι μας βοηθάει να ιδρώσουμε. Στ’ αδέλφια της θυμάμαι όταν μετά από τραπέζι γιορτινό ένιωθαν δυσπεψία κερνούσε δυόσμο με την κανάτα, ενώ συμβούλευε τις μαμάδες να βράζουν δυόσμο και φύλλα λουΐζας όταν τα παιδάκια τους πάθαιναν κρίση άσθματος.
• Γλυκόριζα: Θυμάμαι ότι χρησιμοποιούσε τις ρίζες της, αφού την έπλενε καλά και την αποξήραινε. Όταν «μ’ έπιανε το στομάχι μου» από το άγχος για τις εξετάσεις, πάντα μου έδινε να πιω ένα αφέψημα. Το συνιστούσε επίσης ως ένα επιπλέον ξεχωριστό και άκρως αποτελεσματικό συστατικό για την αντιμετώπιση του ξηρού βήχα.
• Δεντρολίβανο: Το είχε σπίτι σε καθημερινή χρήση σχεδόν. Από τα φαγητά μέχρι λοσιόν μαλλιών, επιμένοντας ότι δεν αντιμετώπισε ποτέ θέμα ξηροδερμίας στα μαλλιά γιατί τα ξέπλενε με δενδρολίβανο. Επίσης, θυμάμαι ότι έκανε εντριβές με δενδρολίβανο στη μητέρα της που υπέφερε από αρθρίτιδα.
• Μαϊντανός: Τον έβραζε, και τον χυμό του μαζί με χυμό ρίγανης μού έδινε να πιω όταν στις μέρες του κύκλου πονούσε πολύ η κοιλιά μου.
• Ρίγανη: Η αλήθεια είναι ότι η θεραπευτική ιδιότητά της ήταν γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη. Το μάζεμα της ρίγανης από τα βουνά της Ευρυτανίας ήταν η λατρεμένη συνήθεια τα χρόνια που τα παιδικά μου καλοκαίρια τα περνούσα στο «Μεγάλο Χωριό», λίγο πιο έξω από το Καρπενήσι. Μεγάλες παρέες ανεβαίναμε στις πλαγιές για να μαζέψουμε το ευλογημένο αυτό βοτάνι σε ποσότητα που θα μας επέτρεπε να έχουμε αποθέματα έως το επόμενο καλοκαίρι που θα ξαναμαζεύαμε. Η γιαγιά μου πίστευε ότι είναι ένα από τα πιο δυνατά αντιμικροβιακά και αντιφλεγμονώδη φυτά. Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, ένα ριγανόζουμο το θεωρούσε γιατρικό για πολλά. Είτε πόσιμο, είτε για γαργάρα, είτε για πλύσεις στόματος.
• Φλαµούρι ή Τίλιο: Το ελληνικό τίλιο είναι εξαιρετικό και χρησιμοποιείται ως γιατρικό στα κρυολογήματα. Αν μάλιστα φτιάξετε ένα κοκτέιλ, με τσάι του βουνού, τίλιο, αλθέα και μέλι, ίσως είναι από τα πιο γευστικά ροφήματα που έχετε πιει ποτέ. Σας το συνιστώ ακόμη και αν δεν έχετε «κρυάδες», πονόλαιμο και πυρετό. Το τίλιο, επίσης, σύμφωνα πάντα με τη γιαγιά Αρτέμιδα, «χαλάρωνε» πολύ τα μωράκια και βοηθούσε στην ανακούφιση από τους κολικούς των πρώτων ημερών.
• Μάραθος, μαντζουράνα, τσουκνίδα: Ό,τι πρέπει για το αδυνάτισμα! Ο μάραθος διαδόθηκε πάρα πολύ από τους Ρωμαίους.
• Κρεμμύδι: Τόσο το κρεμμύδι όσο κυρίως το ζουμί που βγαίνει όταν ψήνετε στο μάτι της κουζίνας τον βολβό μέσα σε αλουμινόχαρτο, αν το τοποθετήσετε σε φλεγμονή του δέρματος είναι απίθανη η ταχύτητα της επούλωσης. Το «κρεμμυδόζουμο» βοηθάει ν’ ανοίξουν σπίλοι που έχουν σμήγμα, και πονάνε πολύ, με τον πιο ανώδυνο και φυσικό τρόπο.
• Μελισσόχορτο: Βότανο δημοφιλές ως μεσαιωνικό ελιξίριο νεότητας.
• Χαμομήλι: Αυτό και αν είναι γνωστό για την καταπραϋντική και αντιφλεγμονώδη δράση του. Τα αποξηραμένα άνθη του φυτού τα βράζουμε και ή το πίνουμε για να χαλαρώσουμε ή το χρησιμοποιούμε σε κομπρέσες για ν’ απαλλαγούμε από μολύνσεις στα μάτια ή για να γιατρέψουμε εξανθήματα στο δέρμα.
• Μανδραγόρας: Για το συγκεκριμένο βότανο θα πρέπει ν’ αφιερώσουμε ένα ολόκληρο άρθρο μελλοντικά. Η τοξικότητά του οφείλεται στην παρουσία της υοσκαμίνης και της ατροπίνης. Οι ουσίες αυτές είναι κάτι περισσότερο από πολύτιμες, και για τον λόγο αυτό οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τον Μανδραγόρα ως υπνωτικό, αναλγητικό, ηρεμιστικό, ενώ σε μεγαλύτερη ποσότητα χρησιμοποιήθηκε και ως αναισθητικό πριν γίνουν εγχειρίσεις. Οι ιδιότητές του πάρα πολλές, σε σημείο να έχει γίνει η αιτία να δημιουργηθούν πολλές δεισιδαιμονίες σχετικά με τη χρήση του. Έχει χρησιμοποιηθεί και ως αφροδισιακό και ως αντικαταθλιπτικό, αλλά αν η δόση λήψης είναι μεγάλη μπορεί να οδηγήσει σε παραλήρημα έως και θάνατο.

Επιγραμματικά μερικά από τα βότανα που βρίσκονται στην Ελλάδα και που συνιστώνται για διάφορες παθήσεις είναι:

• ΑΔΥΝΑΜΙΑ (ΑΤΟΝΙΑ): Αγγελική, Τσουκνίδα, Φασκόμηλο.
• ΑΔΥΝΑΤΙΣΜΑ: Λουΐζα, Μάραθος, Αψιθιά.
• ΑΕΡΙΑ: Μαντζουράνα, Λουΐζα, Μάραθος, Θρούμπι.
• ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ: Αχιλλαία, Λάπαθο, Πολύκομπο, Τσουκνίδα.
• ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ: Έφεδρα, Εκουΐζετο.
• ΑΚΜΗ: Εχινάκια, Τίλιο, Φυτολάκα, Χαμομήλι.
• ΑΜΝΗΣΙΑ: Μελισσόχορτο, Τζίνσενγκ, Θυμάρι, Μαντζουράνα.
• ΑΜΟΙΒΑΔΕΣ: Σκόρδο, Απήγανος.
• ΑΜΥΓΔΑΛΙΤΙΔΑ: Γάλιο, Μύρο, Εχινάκια, Ύδραστις, Φασκόμηλο, Φυτολάκα, Αγριμόνιο.
• ΑΝΑΙΜΙΑ: Τριφύλλι, Τσουκνίδα, Αγγελική, Λάπαθο, Κρόκος.
• ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ: Τζίνσενγκ, Μελισσόχορτο, Δίκταμο, Κάρδαμο σπόρος.
• ΑΝΟΡΕΞΙΑ: Αγκινάρα, Αγγελική, Αψιθιά, Γαϊδουράγκαθο, Γεντιανή.
• ΑΡΘΡΙΤΙΚΑ: Φασκόμηλο, Τίλιο, Σημύδα, Σπειραία, Κριθάρι, Αγγελική.
• ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ: Βίσκος, Κράταιγος, Σκόρδο.
• ΑΡΤΗΡΙΟΣΚΛΗΡΩΣΗ: Ιξός, Τίλιο, Κράταιγος, Σκόρδο.
• ΑΣΘΜΑ: Βάλσαμο, Ευκάλυπτος, Γλυκόριζα, Ρίγανη, Λεβάντα, Λομπέλια, Εφέδρα, Ινούλα.
• ΑΫΠΝΙΑ: Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Τίλιο, Λυκίσκος, Χαμομήλι.
• ΑΦΘΕΣ: Αλταία, Βάτος, Τσουκνίδα, Τριαντάφυλλο.
• ΒΗΧΑΣ: Βήχιο, Ρίγανη, Τσάι Βουνού, Βερμπάσκο, Νεπέτα, Γλυκάνισος, Μαρρούβιο, Πλάταγκο, Πριμούλα, Σύμφυτο, Ύδραστις, Ύσσωπος, Θυμάρι, Αλθαία, Ζαμπούκος, Φασκόμηλο, Πολυτρίχι.
• ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ: Αλθαία, Μολόχα, Βερμπάσκο, Μαρούβιο, Γλυκάνισος, Τουριλάγκο, Γλυκόριζα, Ευκάλυπτος, Θυμάρι, Κρόκος.
• ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Γαϊδουράγκαθο, Άνηθος, Μάραθος, Τριγωνέλλα.
• ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ: Αλθαία, Μολόχα, Γεράνιο, Φασκόμηλο, Σπειραία, Φτελιά, Σύμφυτο, Υδράστις, Χαμομήλι.
• ΓΡΙΠΗ: Δυόσμος, Αχιλλαία, Εχινάκια, Καγιέν, Τσάι Βουνού, Ζαμπούκος, Σινάπι, Ύδραστις.
• ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ: Βασιλικός.
• ΔΙΑΒΗΤΗΣ (ΣΑΚΧΑΡΟ): Αγκινάρα, Αγριμόνιο, Αμυγδαλιά, Καρυδόφυλλα, Αψιθιά, Λαγοκημιθιά, Τσουκνίδα, Μύρτιλλος, Φύλλα Ελιάς.
• ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ: Αγριάδα, Σκορπίδι, Γένια Καλαμποκιού, Τσουκνίδα, Λουΐζα.
• ΔΙΑΡΡΟΙΑ: Σπειραία, Αλχιμίλλα, Γόμα Αραβίας, Αψιθιά, Γεράνιο, Αγριμόνιο, Σύμφυτο, Τριαντάφυλλο.
• ΔΥΣΕΝΤΕΡΙΑ: Βασιλικός, Καρυδόφυλλα, Λάπαθο.
• ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ: Φύλλα Αιγύπτου, Αψιθιά, Κόλιανδρος, Χαμομήλι, Μέντα, Δίκταμο, Δυόσμος, Κάρδαμο, Φασκόμηλο, Μάραθος, Γαϊδουράγκαθο, Τριφύλλι, Μελισσόχορτο, Πιπερόριζα, Άκορος.
• ΔΥΣΠΝΟΙΑ: Ευκάλυπτος, Ζαμπούκος, Βασιλικός.
• ΕΛΚΗ (ΣΤΟΜΑΧΙΚΑ): Μύρο, Φασκόμηλο, Χαμομήλι.
• ΕΛΚΗ (ΔΕΡΜΑΤΟΣ): Καλέντουλα, Εχινάκια, Ύδραστις.
• ΕΛΚΗ (ΠΕΠΤΙΚΑ): Αλθαία, Σπειραία, Χαμομήλι, Δίκταμο, Λουΐζα.
• ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ: Αμυγδαλιά, Λυγαριά.
• ΕΚΖΕΜΑ: Άρκτιο, Γάλιο, Τίλιο, Ίριδα, Στελάρια, Τριφύλλι, Τσουκνίδα, Ύδραστις, Χαμομήλι.
• ΕΜΕΤΟΣ: Βαλλωτή, Γαρίφαλο, Δυόσμος, Σπειραία.
• ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ: Κρόκος, Τσιμιτσιφούγκα, Λυγαριά, Βάλσαμο.
• ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΑ (ΕΠΩΔΥΝΗ): Ανεμώνη, Βαλεριάνα, Τσιμιτσιφούγκα, Πετασίτης, Σκουτελάρια, Τζίνσενγκ.
• ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΑ (ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ): Απήγανος, Αχιλλαία, Λυγαριά, Φλισκούνι.
• ΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΑ (ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΡΟΗ): Αλχιμίλλη, Γεράνιο, Ύδραστις.
• ΕΞΑΣΘΕΝΗΣΗ: Νταμιάνα, Τζίντζερ, Καγιέν, Ταραξάκο.
• ΕΠΙΛΗΨΙΑ: Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Σκουτελλάρια, Ύσσωπος.
• ΕΠΙΠΕΦΥΚΙΤΙΔΑ: Ευφραγία, Καλέντουλα, Χαμομήλι.
• ΕΡΠΗΣ ΖΩΣΤΗΡ: Αχιλλαία, Ζαμπούκος, Ιξός, Πασιφλώρα, Βάλσαμο.
• ΕΦΙΔΡΩΣΗ: Φασκόμηλο.
• ΖΑΛΑΔΕΣ: Αψιθιά, Τριαντάφυλλο.
• ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ: Λεβάντα, Τίλιο, Χρυσάνθεμο.
• ΗΠΑΤΟΣ (ΤΟΝΩΤΙΚΑ): Κενταύριο, Ταραξάκο, Ίριδα, Αμυγδαλιά.
• ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ: Γλυκάνισος, Γλυκόριζα.
• ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ: Αγγελική, Σκόρδο.
• ΙΚΤΕΡΟΣ: Βερβένα, Βερβερίδα, Ταραξάκο, Λάπαθο, Γαϊδουράγκαθο, Λιναρόσπορος.
• ΙΛΑΡΑ: Κολιτσίδα, Συκιά.
• ΙΓΜΟΡΙΤΙΔΑ: Ζαμπούκος, Σολιντάνγκο, Φυτολάκα, Χαμομήλι.
• ΙΣΧΙΑΛΓΙΑ: Τσιμιτσιφούγκα, Βάλσαμο, Αχιλλαία, Μέντα.
• ΙΛΙΓΓΟΣ: Μελισσόχορτο, Μαντζουράνα, Θρύμπα, Φασκόμηλο, Λεβάντα.
• ΚΑΚΟΣΜΙΑ ΣΤΟΜΑΤΟΣ: Άνηθος, Μοσχοκάρυδο, Μάραθος.
• ΚΑΟΥΡΕΣ: Αλθαία, Σπειραία, Μολόχα, Σύμφυτο.
• ΚΑΡΔΙΑ: Κράταιγος, Σκόρδο, Μελισσόχορτο.
• ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: Τζίνσενγκ, Μελισσόχορτο, Βρώμη, Νταμιάνα.
• ΚΙΡΣΟΙ: Καστανιά.
• ΚΟΚΙΤΗΣ: Τριφύλλι, Μάραθος, Ρίγανη.
• ΚΟΛΙΚΟΙ: Αγγελική, Άνηθος, Βαλεριάνα, Πιπερόριζα, Μέντα, Κάρδαμο.
• ΚΟΛΙΤΙΔΑ: Αγριμόνιο, Αλθαία, Σύμφυτο.
• ΚΡΥΟΛΟΓΗΜΑ: Τσάϊ Βουνού, Αχιλλαία, Αγγελική, Ζαμπούκος, Ύσσωπος, Πιπερόριζα, Μέντα, Κάρδαμο.
• ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΑΙΜΑΤΟΣ: Πιπερόριζα, Σινάπι.
• ΚΥΣΤΙΤΙΔΑ: Αγριάδα, Αρκτοστάφυλλος, Αχιλλαία, Τσουκνίδα.
• ΚΥΤΤΑΡΙΤΙΔΑ: Αγριάδα, Μαϊντανός, Κουμαριά.
• ΛΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ: Μολόχα, Βελανιδιά, Θυμάρι, Εχινάκια, Φασκόμηλο, Χαμομήλι, Αλθαία.
• ΛΕΙΧΗΝΕΣ: Αχιλλαία, Καρυδόφυλλα.
• ΛΕΥΚΟΡΡΟΙΑ: Αλχημίλλη, Μύρο, Ξενέκιο, Ύδραστις, Θυμάρι, Τριαντάφυλλο.
• ΜΗΤΡΟΡΡΑΓΙΑ: Αλχημίλλη, Γεράνιο, Ύδραστις.
• ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ: Καλέντουλα, Μύρο.
• ΜΥΡΜΗΓΚΙΑ: Χελιδόνιο, Θούγια.
• ΜΑΤΙΑ: Μποράντζα.
• ΝΑΥΤΙΑ: Βαλλωτή, Μέντα, Δυόσμος, Μάραθος, Μελισσόχορτο.
• ΝΕΥΡΑΛΓΙΑ: Βαλεριάνα, Ιξός, Τσιμιτσιφούγκα, Πασιφλώρα, Δενδρολίβανο, Χρυσάνθεμο, Βάλσαμο.
• ΝΕΦΡΟΛΙΘΟΙ (ΠΕΤΡΑ): Αγριάδα, Αρκτοστάφυλλο, Σκορπίδι, Γένια Καλαμποκιού, Αγριμόνιο, Πολυκόμπι, Αλθαία.
• ΟΙΔΗΜΑ: Ζαμπούκος, Κανέλλα.
• ΟΡΑΣΗ: Μάραθος, Καρότο.
• ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ: Καγιέν, Σενέκιο.
• ΟΥΡΗΘΡΙΤΙΔΑ: Αγριάδα, Γένια Καλαμποκιού.
• ΟΥΡΙΚΟ ΟΞΥ: Αγριάδα, Βερμπάσκο, Γένια Καλαμποκιού, Τσουκνίδα.
• ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ: Χαρούπια σπόρος.
• ΟΥΛΙΤΙΔΑ: Μύρο, Φασκόμηλο, Φυτολάκα, Εχινάκια.
• ΠΟΝΟΔΟΝΤΟΣ: Γαρίφαλο, Δίκταμο, Γλυκάνισος.
• ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ: Δενδρολίβανο, Ρίγανη, Μέντα, Πράσινο Τσάι, Κόλιανδρο, Σινάπι, Τριαντάφυλλο.
• ΠΡΟΕΜΜΗΝΟΡΡΟΙΚΗ ΕΝΤΑΣΗ: Βαλεριάνα, Λυγαριά, Σκουτελάρια, Τίλιο.
• ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ: Αγριάδα, Νταμιάνα, Περδικάκι, Γένια Καλαμποκιού, Πολυτρίχι, Υδράγγεια, Σερενόα, Επιλάβιο, Αμυγδαλιά.
• ΠΥΡΕΤΟΣ: Αγγελική, Πιπερόριζα, Νεπέτα, Αχιλλαία, Τριφύλλι, Αγριμόνιο, Χαμομήλι.
• ΠΟΝΟΛΑΙΜΟΣ: Αγριμόνιο, Αχιλλαία, Ζαμπούκος
• ΠΙΤΥΡΙΔΑ: Δενδρολίβανο, Καρυδόφυλλα, Τσουκνίδα.
• ΡΕΥΜΑΤΙΣΜΟΙ: Αγγελική, Άρκτιο, Άρνικα, Αχιλλαία, Ζαμπούκος, Σπειραία, Τίλιο, Τσουκνίδα, Τριφύλλι, Χρυσάνθεμα.
• ΡΙΝΟΡΡΑΓΙΑ: Αλχιμίλλη, Καλέντουλα.
• ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΙΤΙΔΑ: Αγριμόνιο, Γεράνιο.
• ΣΤΗΘΑΓΧΗ: Κράταιγος, Λεόνουρος.
• ΣΥΚΩΤΙ: Αγκινάρα, Γαϊδουράγκαθο, Αψιθιά.
• ΣΤΟΜΑΧΙ: Δίκταμο, Χαμομήλι, Μέντα, Λουΐζα, Γλυκάνισος, Κόλιανδρος, Δυόσμος, Κρόκος, Λουΐζα, Μάραθος.
• ΣΤΡΕΣ: Ιξός, Χαμομήλι, Τίλιο, Σκουτελάρια, Πράσινο Τσάι.
• ΤΑΧΥΠΑΛΜΙΑ: Βαλεριάνα, Λεόνουρος, Λεβάντα, Μελισσόχορτο.
• ΤΡΙΧΟΠΤΩΣΗ: Δάφνη, Δενδρολίβανο, Καρυδιά, Τσουκνίδα, Φασκόμηλο, Κρεμμύδι.
• ΤΥΜΠΑΝΙΣΜΟΙ: Γλυκάνισος, Δενδρολίβανο, Κάρδαμο, Κόλιανδρος, Μάραθος, Μέντα, Φλισκούνι.
• ΤΡΑΥΜΑΤΑ: Καλέντουλα, Δίκταμο, Χαμομήλι, Ζαμπούκος, Σύμφυτο.
• ΥΠΕΡΚΟΠΩΣΗ: Τζίνσενγκ, Μελισσόχορτο, Θυμάρι, Δενδρολίβανο.
• ΥΠΕΡΤΑΣΗ: Κράταιγος, Ιξός, Βαλεριάνα, Τίλιο, Φύλλα Ελιάς, Μελισσόχορτο, Σκόρδο.
• ΥΠΟΤΑΣΗ: Κράταιγος, Πιπερόριζα, Κόκκινη Πιπεριά.
• ΥΠΕΡΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ: Πράσινο Τσάι, Σκόρδο.
• ΦΛΕΒΙΤΙΔΑ: Καστανιά, Ιξός, Κράταιγος, Τίλιο.
• ΦΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ: Αγριμόνιο, Φασκόμηλο, Αλθαία, Ζαμπούκος.
• ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: Καρυδόφυλλα, Λεβάντα, Ρίγανη, Λάπαθο.
• ΧΟΛΗ: Γαϊδουράγκαθο, Αγκινάρα, Λινάρι, Βερβένα, Ταραξάκο.
• ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ: Αγκινάρα, Ταραξάκο, Φύλλα Ελιάς, Πράσινο Τσάι, Σκόρδο, Αντράκλα, Κιτρινόριζα.
• ΨΩΡΑ: Γλυκάνισος, Λάπαθο, Κανέλα.
• ΨΩΡΙΑΣΗ: Γαϊδουράγκαθο, Γάλιο, Ίριδα, Τριφύλλι, Άρκτιο, Λιναρόσπορος.
• ΨΕΙΡΕΣ/ΨΥΛΛΟΙ: Σάσσαφρας.
• ΩΤΙΤΙΔΑ: Αγκινάρα, Κισσός.
• ΩΟΘΗΚΕΣ (ΠΟΝΟΙ): Ανεμώνη, Βαλεριάνα, Πασιφλώρα, Βάλσαμο.