Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΕΝ ΜΕΣΩ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

Η ραγδαία αλλαγή των καθημερινών συνηθειών που έχει επιφέρει ο φόβος νόσησης από τον ιό, ο επιβεβλημένος ή εκούσιος εγκλεισμός, η οικονομική πίεση και η ανασφάλεια για το μέλλον έχουν οδηγήσει στην επιδείνωση της ψυχικής υγείας των Ελλήνων.

Η υγειονομική κρίση και η οικονομική ύφεση έχουν αφήσει ξεκάθαρα το αποτύπωμά τους στην ελληνική κοινωνία, η οποία βρίσκεται στο αποκορύφωμα της ψυχικής της κατάρρευσης. Αυτό παρατηρούμε άλλωστε και με το ανεξέλεγκτο ξέσπασμα των νέων ανθρώπων που συνωστίζονται σε σχεδόν καθημερινή βάση έξω από τους χώρους εστίασης, στις πλατείες και στα πάρκα, διοργανώνοντας ξέφρενα πάρτι. Η απομόνωση, η απώλεια εισοδήματος και ο φόβος για το αύριο προκαλούν ψυχικές παθήσεις ή επιδεινώνουν τις ήδη υπάρχουσες. Οι αγχωτικές διαταραχές καλπάζουν, καθώς το στρες δεν ελέγχεται, με απώτερο αποτέλεσμα η χρήση ψυχοφαρμάκων και άλλων ψυχοτρόπων ουσιών να αυξάνεται κατακόρυφα.

Η οικονομική δραστηριότητα έχει περιοριστεί δραματικά, οι ζωές όλων μας έχουν ανατραπεί, κάθε προγραμματισμός έχει ακυρωθεί. Διανύουμε το πιο περίεργο διάστημα εγκλεισμού της ζωής μας και οι δραματικές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας –αλλά και στον προσωπικό μας προϋπολογισμό– έχουν ήδη αρχίσει να διαφαίνονται.

Οι νέες συνθήκες επιτάσσουν και νέες συνήθειες, με κυριότερη τον περιορισμό της σωματικής επαφής (χειραψίες, εναγκαλισμούς, φιλιά) μεταξύ των ανθρώπων. Ο περιορισμός αυτός δεν συμβαδίζει με τη φύση του ανθρώπου ως κοινωνικό ον και τις μέχρι πρότινος συνήθειές μας, γεγονός που επηρεάζει και αυτό αρνητικά την ψυχολογία μας.

Εύλογα λοιπόν δημιουργείται το ερώτημα κατά πόσο μπορεί να είναι κάποιος ψυχικά υγιής σε παρατεταμένη περίοδο απομόνωσης, οικονομικής δυσχέρειας, ανεργίας, και χωρίς κάποιο πλαίσιο υποστήριξης.

Ολόκληρη η ανθρωπότητα καλείται να αντιμετωπίσει έναν κοινό εχθρό, για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα. Ως παγκόσμιο κοινωνικό γεγονός επομένως, η πανδημία έχει και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά όπως:

Την καθολικότητα: Λόγω του διεθνούς εμπορίου και των μετακινήσεων ο ιός μεταδόθηκε με ασυνήθιστη ταχύτητα σε όλες σχεδόν τις χώρες προκαλώντας σοβαρές κοινωνικές και οικονομίες επιπτώσεις.

Την αβεβαιότητα: Ο κίνδυνος μόλυνσης από τον ιό σε συνδυασμό με το άγνωστο, αλλά και την υπερπληθώρα αρνητικών πληροφοριών από τα μέσα, γεννά αρνητικά συναισθήματα: άγχος, φόβο, λύπη, καθώς ατομικά βιώνεται ως επερχόμενη απειλή.

Το τραύμα: Παγκοσμίως άνθρωποι θρηνούν για την ξαφνική απώλεια των αγαπημένων τους χωρίς καν να μπορέσουν να τους αποχαιρετήσουν. Δραματικές εικόνες γεμάτων νοσοκομείων χωρίς κατάλληλο εξοπλισμό και κυρίως η πίεση και οι εικόνες που βιώνουν καθημερινά οι εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή του κορωνοϊού επιφέρουν αναπόφευκτα «τραύμα» στον ψυχισμό του ατόμου.

Δεδομένου ότι η πανδημία έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχολογία του ατόμου και σχετικά λίγοι έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υποστήριξής της, θα πρέπει να υπάρξει από πλευράς της κυβέρνησης ουσιαστική ευαισθητοποίηση και δράση για μεγαλύτερη επένδυση στην ψυχική υγεία.

Δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία.

Υπάρχει ανάγκη ενός στρατηγικού σχεδιασμού για την ψυχολογική στήριξη της κοινωνίας και κυρίως των ατόμων που εργάζονται σε δομές υγείας αλλά και των ασθενών που βιώνουν πρωτόγνωρες συνθήκες.

Ως ψυχίατρος, θα ήθελα να συμβουλέψω τον αναγνώστη αυτές τις δύσκολες στιγμές να τηρεί κάποιες συνήθειες που αποδεδειγμένα συμβάλλουν στη διατήρηση της καλής ψυχικής υγείας:

Αφιερώστε χρόνο σε δραστηριότητες που απολαμβάνετε και πριν δεν είχατε τη δυνατότητα, ασκηθείτε τακτικά, προτιμήστε υγιεινά γεύματα, κάντε τακτικά διαλείμματα από δραστηριότητες έκθεσης σε οθόνη.

Μην αντιμετωπίζετε τον φόβο, το άγχος, την ανία και την κοινωνική απομόνωση, καταφεύγοντας στο αλκοόλ και κάνοντας χρήση ουσιών.

Μην έχετε μεγάλες προσδοκίες από τον εαυτό σας τις δύσκολες ημέρες. Αποδεχθείτε ότι, κάποιες ημέρες, η παραγωγικότητά σας είναι μεγαλύτερη από άλλες.

Προσπαθήστε να μειώσετε την ποσότητα των ειδήσεων που παρακολουθείτε, οι οποίες σας κάνουν να νιώθετε άγχος ή αναστάτωση.

Αναζητήστε αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης και συγκεκριμένες ώρες της ημέρας.