ΙΟΙ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟ Ι- ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΖΩΗ

Η εισβολή, εδώ και έναν χρόνο, ενός μεταδοτικού, επικίνδυνου και θανατηφόρου ιογενούς λοιμώδους νοσήματος, της νόσου COVID-19, κλόνισε τα θεμέλια όλων των υγειονομικών, κοινωνικών και οικονομικών συστημάτων, επαναπροσδιόρισε ηθικές αξίες και έθεσε πολλά ζητήματα παγκόσμιας αλληλεγγύης.

Ποιος μπορούσε να φαντασθεί λοιμώδη νοσήματα, που τα τελευταία χρόνια απασχολούσαν αποκλειστικά χώρες με χαμηλό εισόδημα, σήμερα να απειλούν όλον τον πλανήτη με τεράστιο κόστος σε ανθρώπους και οικονομία…

Παρά τα σημαντικά και εντυπωσιακά επιστημονικά βήματα που έγιναν μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα –αποκάλυψη γονιδιώματος, ανίχνευση του ιού, εμβόλια–, η παγκόσμια κοινότητα αδυνατεί να βρει τα βήματά της στην αντιμετώπιση αυτής της νέας μάστιγας, ακροβατώντας μεταξύ της θεωρίας της ανοσίας της αγέλης και της καθολικής καραντίνας.

Η χώρα μας από την πρώτη στιγμή αιφνιδιάστηκε περισσότερο από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες λόγω της κατάστασης του υγειονομικού συστήματος. Χρόνια προβλήματα υποβάθμισης, υποστελέχωσης και υποχρηματοδότησης του υγειονομικού συστήματος το καθιστούσαν αρκετά αδύναμο να αντιμετωπίσει τις αυξημένες και ιδιαίτερες ανάγκες ενός απαιτητικού νοσήματος, όπως είναι η νόσος COVID 19.

Έτσι από την πρώτη στιγμή και από το πρώτο κύμα της πανδημίας στη χώρα μας (Μάρτιος 2020) επιλέχτηκαν ως κύρια στρατηγική αντιμετώπισης τα καθολικά περιοριστικά μέτρα της ανθρώπινης δραστηριότητας και όχι η στρατηγική στοχευμένων μέτρων εντοπισμού των κρουσμάτων, ιχνηλάτησης των επαφών τους και περιορισμένης απομόνωσης αυτών. Το αποτέλεσμα της στρατηγικής αυτής ήταν δυστυχώς η απώλεια ελέγχου της πανδημίας και η δημιουργία δύο καταστροφικών κυμάτων έκρηξης αυτής (Νοέμβριος 2020 και Μάρτιος 2021), με μεγάλες απώλειες ανθρώπων, ενώ ταυτόχρονα αυτή συνοδεύτηκε με σημαντικές παράπλευρες απώλειες τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε ψυχολογικό.

Σήμερα βρισκόμαστε σε φάση εξέλιξης του τρίτου κύματος, με τη χώρα μας να παρουσιάζει μια κακή επιδημιολογική εικόνα με πάνω από 3.000 κρούσματα ημερησίως και με αξιοσημείωτη επιβάρυνση κρίσιμων δεικτών, όπως είναι οι εισαγωγές στα νοσοκομεία (500 ημερησίως), οι διασωληνωμένοι (πάνω από 800) και οι θάνατοι (από 60-80 ημερησίως). Η αδυναμία εντοπισμού των κρουσμάτων με τη χρήση λίγων σχετικά test ανίχνευσης, η χαλάρωση των προστατευτικών ατομικών μέτρων λόγω της μακροχρόνιας εφαρμογής περιορισμών, οι εστίες υπερμετάδοσης σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς των μεγάλων πόλεων, οι συγκεντρώσεις των νέων σε πλατείες με απαξίωση των προστατευτικών μέτρων, η επικράτηση του υπερμεταδοτικού βρετανικού στελέχους και η χαμηλή ανοσία λόγω καθυστέρησης του προγράμματος των εμβολιασμών από μικρή διαθεσιμότητα εμβολίων, αποτελούν τις αιτίες αυτής της κακής επιδημιολογικής εικόνας.

Η πολιτική απόφαση της Πολιτείας να επαναφέρει την κοινωνική ζωή στη μερική κανονικότητα με αλλαγή στρατηγικής αντιμετώπισης της πανδημίας, με πολλά test ανίχνευσης, καλύτερη ιχνηλάτηση των επαφών για απομόνωση των κρουσμάτων, επίταση του ρυθμού των εμβολιασμών, σταδιακή άρση των απαγορεύσεων και περιορισμών στις μετακινήσεις με εφαρμογή υγειονομικών πρωτοκόλλων, παρά το γεγονός ότι κινείται σε σωστή κατεύθυνση, γίνεται σε χρόνο όξυνσης της πανδημίας και μεγάλης διασποράς του ιού στην κοινότητα αλλά και μέσα στις οικογένειες. Και κυρίως σε χρόνο που η πίεση στο υγειονομικό σύστημα είναι μεγάλη, με κίνδυνο παράτασης του τρίτου κύματος της πανδημίας και μη ανταπόκρισης στις τυχόν αυξημένες ανάγκες νοσηλείας όλων ανεξαιρέτως των νοσημάτων.

Φαίνεται ότι ένα μείγμα μιας πιο προσεκτικής στρατηγικής με έγκαιρο εντοπισμό των μολύνσεων και κρουσμάτων με χρήση πολλών test ανίχνευσης, η αύξηση του ρυθμού των εμβολιασμών με ταυτόχρονη εφαρμογή αυστηρών υγειονομικών πρωτοκόλλων σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αποτελεί τον καλύτερο οδικό χάρτη ελέγχου της πανδημίας στο άμεσο μέλλον. Ένας έλεγχος που δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την ουσιαστική ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και ιδιαίτερα της πρωτοβάθμιας περίθαλψης.